Czym jest dysleksja?
Dysleksja – terminem tym określa się specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu.
Czym są specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu?
Są to trudności, które dotyczą tylko niektórych zakresów uczenia się i występują przy nieraz wysokiej inteligencji i sprawnych narządach ruchu oraz zmysłach wzroku i słuchu, a także przy braku schorzeń neurologicznych.
Czasem te specyficzne trudności mają charakter wybiórczy, i wtedy dzielimy je na:
- dysleksję – trudności w czytaniu i pisaniu,
- dysortografię – trudności z opanowaniem poprawnej pisowni (w tym błędy ortograficzne i fonologiczne),
- dysgrafię – trudności grafomotoryczne,
- dyskalkulię – trudności w uczeniu się matematyki.
Dysleksja… i coś jeszcze?
Dysleksja bardzo często występuje w połączeniu z innymi trudnościami, zwłaszcza w pisaniu (dysgrafia), ortografii (dysortografia) i matematyce (dyskalkulia). Dodatkowo może występować impulsywność, łatwość rozpraszania się i niezdolność do skupienia się lub utrzymania uwagi (ADD – zaburzenia koncentracji uwagi i ADHD – zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) oraz problemy ze słuchaniem, zarówno w rozróżnianiu dźwięków, jak i w rozumieniu słyszanych słów (centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego).
Jakie są przyczyny dysleksji?
Nie są do końca znane.
Najczęściej podawane przyczyny w literaturze to: genetyczne, organiczne, hormonalne, opóźnione dojrzewanie lub mikrouszkodzenia centralnego układu nerwowego, zaburzenia emocjonalne, zaburzenia procesu lateralizacji, zaburzenia tempa i rytmu rozwoju.
Co charakteryzuje osoby z dysleksją?
Dyslektycy to osoby często ponadprzeciętnie inteligentne i często posiadające wiele talentów i zdolności. Korzystają na co dzień z atutów dysleksji, nie wiedząc, że dany talent pochodzi z tego samego źródła, co ich problemy z czytaniem, pisaniem, skupieniem uwagi czy zrozumieniem matematyki.
Najczęściej spotykane mocne strony dyslektyków:
- myślenie głównie obrazami, zamiast słowami,
- myślenie i postrzeganie wielowymiarowe (z wykorzystaniem wszystkich zmysłów),
- zdolność spostrzegania obiektów i sytuacji z różnych perspektyw,
- duża świadomość otoczenia,
- ponadprzeciętna ciekawość i wnikliwość,
- intuicyjność,
- żywa wyobraźnia i kreatywność,
- zdolność doświadczania wyobrażeń jako rzeczywistości.
Najczęściej spotykane trudności u dyslektyków:
- trudności z czytaniem lub czytaniem ze zrozumieniem,
- kłopoty z ortografią lub pismem odręcznym,
- łatwe rozpraszanie się,
- trudności z nauką, mimo wysokiej inteligencji,
- niska samoocena,
- słabe umiejętności społeczne,
- częste frustrowanie się.
Czytanie… Z czego wynikają problemy z nauką?
Czytanie jest umiejętnością międzyprzedmiotową. Oznacza to, że umiejętność czytania jest potrzebna i wykorzystywana w nauce wielu różnych przedmiotów, a nie tylko na lekcjach języka polskiego.
Na przykład:
- na matematyce trzeba czytać treści zadań, aby je zrozumieć i rozwiązać,
- na historii trzeba czytać teksty źródłowe i opisy wydarzeń,
- na biologii czytamy opisy procesów i definicje.
W praktyce oznacza to, że trudności z czytaniem mogą wpływać na wyniki w różnych przedmiotach. Dlatego czytanie jest uważane za umiejętność, która wspiera całą naukę, a nie tylko jeden konkretny przedmiot.
Co czuje dziecko z dysleksją?
Gdy osoby z dysleksją doświadczają niepowodzeń, często prowadzi to do przyjęcia postawy rezygnacji lub buntu z powodu lęku przed wynikami. Pojawia się poczucie zniechęcenia wobec zadań wymagających czytania i pisania. Pojawia się stres i obawa przed kolejnymi niepowodzeniami i niskimi ocenami, a to często powoduje, że osoby te tracą motywację do nauki i zaczynają czuć strach. A strach utrudnia im skupienie się i podejmowanie kolejnych prób. Powtarzające się trudności wywołują czasem silne reakcje emocjonalne i pogłębiają lęk, co mocno wpływa na ich postawę i zaangażowanie w naukę
Osoba dyslektyczna może czytać i pisać, ale może to robić tylko poprzez maksymalne wykorzystanie swoich umiejętności i energii, ponieważ nie może tego robić automatycznie. Dlatego szybko się męczy, popełnia błędy, nie uczy się i ma zaległości.
Zaburzenia uczenia się nie są spowodowane ani deficytem inteligencji, ani problemami środowiskowymi lub psychologicznymi, ani też deficytami sensorycznymi lub neurologicznymi.
Dysleksja to po prostu inny styl myślenia.
Czym dysleksja NIE jest?
Dysleksja jest wprawdzie włączona jest do Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD, znajduje się tam w części Specyficzne zaburzenia umiejętności szkolnych (Kod F81), występuje też w Diagnostycznym i Statystycznym Podręczniku Zaburzeń Psychicznych (DSM-V), sklasyfikowana jako zaburzenie czytania (Kod 315.00).
Mimo tego dysleksja nie jest chorobą.
Jest to odmienność w nabywaniu umiejętności czytania, poprawnej pisowni i wypowiadania się na piśmie.
